A Cofradia de Pescadores de Noia aposta pola conservación dos recursos naturais próximos. E faio co seu proxecto Econoia, unha iniciativa dirixida a mariscadores, na que transmitir formación achega do impacto que ten o lixo mariño sobre o medio ambiente e a conservación da ría. Unhas accións que ademais terán un impacto directo na economía ao estar ligada a situación da ría coa calidade do produto extraído.
A iniciativa conta coa intervención do Patrón Maior, Santiago Cruz, e a directiva da Agrupación de Mariscadores/as a pé "A Misela". Xunto a eles participa o equipo de RSC da Confraría, composto pola bióloga mariña, Liliana Solis; o técnico de xestión, Juan Gómez e o Secretario-funcionario, Pablo Agraso.
Liliana Solis e Pablo Agraso respóndennos a todas as dúbidas que xorden e permítenos coñecer o proxecto desde o seu inicio. Con eles comentamos o desenvolvemento e resultados, así como a continuidade do mesmo.
De onde xorde esta iniciativa para o coidado dos fondos mariños?
O coidado e a sustentabilidade dos nosos bancos marisqueiros foi, desde sempre, prioritario para todo o colectivo da Confraría e xa, desde hai moito tempo, veñen organizando accións de limpeza, retirada de algas e eliminación de depredadores nos bancos marisqueiros coa participación de mariscadoras e mariscadores, que asumen a responsabilidade da limpeza, pero a responsabilidade de coidar e non ensuciar o mar é de todos. Necesitabamos accións que nos permitisen visibilizar máis esta problemática e a oportunidade xorde coa convocatoria de axudas vinculadas ao Plan Marlimpo da Consellería do Mar en febreiro de 2020.
Aí nace o proxecto Econoia.
Cales son as actividades que se están desenvolvendo?
Entre os labores que se están desenvolvendo destacan:
- Prospección de zonas de acumulación de lixos mariños nos bancos marisqueiros; organización e establecemento de protocolo para realizar as limpezas.
- Clasificación e cuantificación de residuos retirados do mar por categorías.
- Depósito nos correspondentes contedores para entrega a xestor autorizada para o seu tratamento.
- Divulgación en televisión, prensa e redes sociais de cantidades e tipo de residuos retirados para comunicar as accións do proxecto e chamar a atención sobre o estado de conservación do noso litoral e o impacto ambiental que supoñen os residuos mariños.
- Ademais, estamos xa cos preparativos das exposicións que se celebrarán en xuño e Julio na sala da Sociedade Liceo de Noia con esculturas realizadas con obxectos de lixo mariño retirada nas limpezas.
En relación á aplicación do proxecto, que grao de implicación teñen os traballadores a pé de campo, como foi a resposta por parte d@s mariscadores?
A resposta das persoas mariscadoras foi excelente, non podemos estar máis satisfeitos. Participan 171 persoas e todas demostraron un alto grao de implicación e compromiso co proxecto que mereceu o eloxio e recoñecemento de todas as organizacións que participan, pola súa disciplina para seguir as pautas de coordinación, como pola súa dedicación e minuciosidade para recoller, clasificar e cuantificar ata o último obxecto de lixo, por grande ou pequeno que fose. A proba son as case 13 toneladas retiradas en só dúas xornadas de limpeza das nove que se van a realizar. Tamén hai que destacar a súa disposición para participar nas entrevistas dos medios de comunicación para divulgar o proxecto.
Que aspectos desexaban potenciar co desenvolvemento deste programa?
Con Econoia pretendemos potenciar o mantemento dun litoral limpo mediante a retirada de residuos, divulgar o enorme impacto ambiental que teñen os lixos mariños tanto no medio como na nosa saúde e concienciar sobre a necesidade de reducir e xestionar adecuadamente os residuos.
Queremos fomentar valores tanto individuais como colectivos no aspecto ambiental.
Que resultados positivos están a observarse?
A elevada implicación das/vos mariscadoras/é e asociacións colaboradoras no proxecto durante as xornadas de limpeza, permitiu mellorar sensiblemente o estado de conservación das zonas de actuación, ademais de aumentar a autoestima e imaxe do sector e o seu produto. Tamén nos permitiu tender pontes de colaboración entre a Confraría e outras organizacións, xa que no proxecto participan Xunta de Galicia, Concellos de Noia e Outes, Asociación Mar de fábula, Asociación Mar de Noia e Sociedade Cultural Recreativa Liceo de Noia, o que repercute nun mellor coñecemento do sector do mar e unha maior apertura á sociedade.
Dados estes resultados perciben unha maior implicación por parte de todos aqueles que desenvolven o seu traballo na contorna da Ría?
Se, percíbese unha maior sensibilización e menor tolerancia a que se lancen residuos ao mar e unha maior implicación individual a retirar os residuos que se atopan durante as faenas de pesca.
Como afectará esta iniciativa no futuro da ría e por tanto no do sector?
Ademais de contribuír a que o noso litoral estea máis limpo, estamos convencidos (esa é a nosa intención) de que aumentará o grao de conciencia e sensibilización sobre o importante valor natural do noso ecosistema mariño, pero tamén da súa fraxilidade, e motivará a reflexión acerca da necesidade de manter limpo o medio mariño, porque repercutirá na preservación dos nosos recursos pesqueiros e marisqueiros e beneficiará a outras actividades de lecer e turismo que gozan deste espazo natural.
Esta proposta é un referente para o sector?
A Responsabilidade Social é unha característica que define ás Confrarías de Pescadores desde que existen. Todas, en maior ou menor medida, levaron a cabo na súa comunidade local accións dirixidas a mellorar o benestar social das persoas, mellorar a rendibilidade dos recursos sempre desde a perspectiva dunha xestión ambiental sostible que, quizais, ata o de agora non se comunicou ben. Outras confrarías están a desenvolver proxectos parecidos aínda que, por número de participantes e colaboradores, volume de lixo retirado e divulgación, quizais Econoia poida ser unha referencia, no sentido de que anime a máis entidades a participar.
Que outras iniciativas ao redor da responsabilidade social está a desenvolver a Confraría e cales teñen proxectadas desenvolver no futuro?
Ademais de continuar co desenvolvemento de Econoia este ano 2021 no que se van a realizar outras 7 limpezas e accións de divulgación do proxecto como exposicións de esculturas realizadas con obxectos de lixo mariño retiradas no noso litoral; pretendemos finalizar o noso proxecto de Carta de Servizos para establecer compromisos de calidade no servizo cos nosos socios e clientes; continuaremos co noso programa de información sobre normas de conduta en encontro con cetáceos,en colaboración coa Coordinadora para o Estudo de Mamíferos Mariños ( CEMMA) e sobre como actuar fronte a péscaa “ pantasma” para a retirada do mar das artes de pesca abandonadas, perdidas ou descartadas; seguiremos traballando conxuntamente cos concellos e confrarías da Ría no proxecto “Marisqueo na Ría de Muros-Noia Patrimonio Inmaterial, subvencionado polo Galp Costa Sostible para solicitar da UNESCO o recoñecemento como Patrimonio Cultural Inmaterial da cultura do marisqueo de bivalvos na Ría; o noso servizo de promoción social está a dar apoio a asociados ou empregados e as súas familias en situación de maior vulnerabilidade porque a situación actual así o esixe. Ademais de continuar coas nosas colaboracións filantrópicas coa comunidade da nosa contorna(asociacións, clubs deportivos, etc.). De todas estas iniciativas informamos o público na nosa Revista de RSC “A Misela 2.0” que publicamos na nosa web.
En canto a iniciativas futuras, proximamente presentaremos no Grupo de Acción Local do Sector Pesqueiro (Galp Costa Sostible) a solicitude de financiamento para o desenvolvemento do proxecto “Dereitos de tenencia e Dereitos de usuario: lograr os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible ( ODS) 2030, que coordinará o Centro Tecnolóxico do Mar (Cetmar) e no que participarán organizacións pesqueiras de Chile e Colombia, para determinar e comparar o grao de cumprimento dos ODS en base aos nosos modelos de gobernanza dos recursos segundo a metodoloxía da FAO.
Tamén están en estudo acciones para mellorar a conciliación familiar de asociados e traballadores.
